Als ik dit bericht plaats, zit ik in mijn kamer achter de computer van Anne. Zij is met Jeske en Muriel j.l. vrijdag vertrokken. Hun taak zit erop. Na 3 maanden hier gewerkt te hebben op de 6 scholen die de KSU heeft ‘geadopteerd’ hebben wij letterlijk het stokje zeg maar stok, overgenomen. Als die foto op de site komt, kunnen jullie zien dat wij onze overdracht serieus nemen. Wij zijn Marielle, Johan en Bonnie kortweg: BOJOMA, de vorige groep heette JAM.
Jan van der Klis en Marianne Kemps hebben hen hier uitgezwaaid, want zoals het een directeur betaamt, is hij in het veld. Hij wil met eigen ogen zien welk werk hier verzet wordt en welke resultaten het oplevert, of niet. Zij zullen ook de nieuwe workshopgroep o.l.v. Andre verwelkomen, dit weekend. Dan wordt Yellow House weer bevolkt door Holland. We hebben het kamp omgedoopt tot: Kampong ’s Utrecht. Het blijft toch het KSU-kindje op afstand nietwaar?
BOJOMA gaan verder met hun opdracht: Marielle en Johan begeleiden de leerkrachten van kelas 4 en 5 met realistisch rekenen. Ik doe de follow-up voor de kelas-kelas 1,2 en 3.
De scholen hebben op hun eigen niveau en op hun eigen-wijze vorm gegeven aan het rekentraject van Dr.Rahmah Johar: PMRI op maat i.s.m. het Freudenthalinstituut Utrecht.
Het is geweldig te zien dat er stappen worden gezet op het gebied van interactief en realistisch onderwijs. Kinderen in groepjes, materiaalgebruik, vinger omhoog, uitgestelde aandacht, schuchtere invoering van directe instructie. Weliswaar kleinschalig en in kleine stappen, maar er is ontwikkeling waar te nemen: betul (echt). We zitten hier toch in het oosten, in een totaal andere cultuur, met op de achtergrond die verschrikkelijke tsunami-erfenis. Laten we ons blijven realiseren dat dit een impact heeft op de bevolking ( kinderen en leerkrachten) hier, waarvan het merendeel gelooft dat het de wil van God is geweest, dat dit is gebeurd. Dan heeft traumaverwerking geen prioriteit. Hoe wil je dan kinderen leren zich te ontwikkelen tot evenwichtige persoonlijkheden als ze niet gelukkig zijn?
Dit dilemma speelt mee in het werk wat de KSU hier doet. Er wordt niet stil gestaan want desondanks kan onderwijs aangepakt worden. Waarom ook niet?
De wil is er bij lesgevers, die van ons workshops hebben gevolgd en toepassen in hun eigen situatie. De wil is er bij kinderen die zo gedisciplineerd zijn om in de klas te blijven als de leerkracht te laat komt of anderszins: wij moeten, want wij willen. Kennis is macht. Dat weet de government, daarom staat rekenen zo hoog op de lijst.
Banda Aceh wil het, daarom kunnen wij hier zijn.
Selamat dari sini, Marielle, Johan en Bonnie.

Kleine nuancering van de redactie (André de Hamer):
Dat traumaverwerking het belangrijkste probleem is, is bekend. Maar juist omdat dat een taboe is (het motto is in Atjeh: "de ramp is geweest, niet naar achteren kijken maar naar voren" - trauma heeft hier de lading van wat "S5" vroeger onder dienstplichtigen had), is het de kunst om via een andere verpakking tot je doel te komen. De titel van ons programma dit jaar is niet voor niets "realistisch rekenen in een veilige omgeving". Het realistisch rekenen vereist een andere manier van onderwijs verzorgen, eentje waarbij het kind veel meer centraal staat. Dat is waar wij aan bij kunnen dragen.
Dat de Indonesische overheid daarnaast ook graag het rekenniveau omhoog wil krijgen is logisch, gezien de dramatische plaats van dit land op internationale rankings van rekenonderwijsniveau. Maar dat was en is niet ons hoofddoel...

Tussenstand

Nadat we bij het Tobameer en in Bukit Lawang tussen de orang oetans hernieuwde energie hebben opgedaan, zijn we vorige week weer vol frisse moed aan het werk gegaan. Hier en daar merkten we dat sommige leerkrachten weer even terug waren gegaan naar de traditionele manier van rekenles geven. Op zich logisch, want je manier van lesgeven helemaal veranderen kost veel tijd en energie, en dan is het af en toe ook lekker weer even terug te kunnen vallen in het oude, vertrouwde ritme. Realistisch rekenen geven vraagt ook veel van de leerkrachten hier. Omdat er alleen een nieuwe methode klaar is voor de eerste klas, moeten de andere leerkrachten veel lessen zelf ontwerpen en werkbladen maken. In Indonesië worden de leerkrachten slechts betaald voor de uren dat de kinderen op school zijn, plus nog een uurtje erna. Willen ze langer blijven, dan moet de school zelf het salaris betalen. Er wordt dus van uit school niet echt gestimuleerd om veel tijd te stoppen in voorbereiding. Gelukkig zijn er leerkrachten die thuis aandacht besteden aan hun werk, maar helaas ook die dat helemaal niet doen en hun voorbereiding ’s morgens in de klas doen. De kinderen wachten wel. Wat ook een lastig punt blijft is het gemak waarmee de leerkrachten afwezig zijn. Dit is ook niet bepaald bevorderlijk voor de continuïteit van het onderwijs. Helaas ligt dit ook voor een deel bij het schoolhoofd. Als zij er ook vaak niet is, wie moet de leerkrachten dan wijzen op hun verantwoordelijkheid?
Gisteren zijn Johan, Bonnie en Marielle gearriveerd. Zij komen het stokje van ons overnemen aan het eind van deze maand. Een mooi moment voor ons om de balans op te maken en om hen samen met de scholen en Rahmah te laten bepalen hoe ze de komende drie maanden gaan invullen.
Als we zo terugkijken op afgelopen periode, hebben we heel wat werk verzet met wisselende resultaten. In een aantal klassen zijn de leerkrachten heel goed bezig en denken we zelfs dat zij met minder begeleiding zelfstandig verder kunnen gaan. Bij leerkrachten waar klassenmanagement het belangrijkste probleem was, zien we ook vooruitgang, zij kunnen langzaamaan beginnen met het invoeren van realistisch rekenen. Helaas is er ook in een paar klassen niet zoveel vooruitgang geboekt: leerkrachten veel afwezig geweest of didactisch niet sterk zijn en hun les niet goed voorbereiden en een leerkracht die zwaar getraumatiseerd is en geen verandering wil. Daarnaast is het op één school nog steeds lastig om afspraken te maken, daar zijn we echt te weinig geweest.
Het samenwerken met Rahmah en haar PMRI-team was erg goed: de vele overleggen, de workshops voor leerkrachten en het college voor studenten waren geslaagd. Een belangrijke ontwikkeling, want zij moeten het uiteindelijk straks alleen verder gaan doen. Afgelopen periode zijn we ook een paar keer gaan kijken op twee pilotscholen van het project. Erg leuk om te zien hoe een rekenles eruit kan zien, als ze al langer met realistisch rekenen bezig zijn. Dat geeft ook weer energie om op onze scholen verder te gaan. Onze scholen hebben nog een lange weg te gaan, maar eens zullen ze ook zo ver zijn. Rahmah wil de leerkrachten ook op deze pilotscholen laten kijken en we hopen dat zij daar net zoveel energie van krijgen als wij.
Ons werk hier zit er over tweeënhalve week op. We gaan dan nog even genieten van een verdiende vakantie, voor we ons weer in het hectische onderwijswereldje van Nederland storten. Onze koffer is dan gevuld met een schat aan ervaringen en relativeringsvermogen. We vonden het fantastisch om een bijdrage te mogen leveren aan dit project en zullen nog vaak terugdenken aan deze bijzondere tijd met enthousiaste leerkrachten en heel veel lieve, ondeugende en leergierige kinderen.
Veel groetjes van Anne, Jeske en Muriël