Waar je niet aan moet denken maar wel kan gebeuren

Het is een bizar idee: terwijl we hier werken aan een post-tsunami programma (en er hier in Banda Atjeh niets, maar dan ook niets te merken is van de ellende 600 a 700 km verderop), is een ander deel van Sumatra - of beter: de Mentawai eilanden voor de kust van West-Sumatra - getroffen door een nieuwe tsunami. Honderden slachtoffers. Nogmaals: hier is er niets van te merken. Wat we nu wel allemaal weten: het tsunami-alarmsysteem functioneert lokaal en regionaal slecht. We weten ook waarom: de registratieboeien die de signalen door moeten geven, vormen een leuke bijverdienste voor straatarme vissers. Tja... wat kun je er van zeggen, behalve dat hier een bijzonder lastig probleem ligt. Niet dat het de mensen op de Mentawai-eilanden had geholpen als het systeem nu wel had gefunctioneerd: het epicentrum lag zo dichtbij dat de golf al binnen een paar minuten over de eilanden spoelde.

Een eindje verder op deze schitterende archipel is de plaattectoniek ook weer goed op stoom: de Merapi vulkaan op Java staat op het punt om uit te barsten en alleen de eerste ontwikkelingen kosten tientallen levens. Wat iedereen weet: als de vulkaan echt knalt - zoals voor het laatst in 1994 - dan is het echt mis: in dit dichtbevolkte gebied kan dat tot duizenden slachtoffers leiden. De evacuatie is nu in gang gezet, maar wat doe je als je als arme boer een stukje land hebt op de flanken van de Merapi en er gebeurt een paar weken niets... Laten we hopen dat de overheid in deze regio met hulp van NGO's deze mensen fatsoenlijk kan onderhouden en ze kan weerhouden van terugkeer naar deze gevaarlijke zone.

Terug naar Banda Atjeh: zoals gezegd, hier is niets te merken van de ellende verderop. Hier schijnt de zon en lachen de mensen. Het nieuws is natuurlijk wel op tv en in de krant maar het leven gaat door. Vergelijk: was er in West-Europa veel te merken van de Balkan-oorlog eind jaren negentig? Vergelijkbare afstanden....

Terug naar het project: gisteren (woensdag) was een fantastische dag. De ochtend op de scholen verliep goed. Je zou het bijna vanzelfsprekend gaan vinden, al is dat het natuurlijk niet: dit is te danken aan de inzet – nu alweer jaren lang – van veel mensen. Van “onze kant”, maar zeker – vooral - van de Atjese kant: leerkrachten en schoolleiders geloven erin, zien dat het onderwijs beter en leuker kan, en gáán ervoor. Dat is schitterend om te zien.

Minstens zo leuk: gisterenmiddag was deel II van de nogal matig begonnen workshop. We hadden zoals ik gisteren schreef wat recht te breien. En dat is voor 100% gelukt. Eveline, Gwendolyn, Kimberley en Marjolein hebben de Atjese studenten mee op sleeptocht genomen en zijn samen aan de slag gegaan rondom actie-onderzoek. Hetzelfde gold voor de sessie met docenten en leerkrachten. Ook hier zat de spirit er goed in en werd er hard gewerkt. Ook wij zaten er beter in: we konden een evenwichtiger (theorie – werkoefeningen) en beter op de doelgroep aansluitend programma bieden. Dat heeft sommigen van ons wat nachtrust gekost, maar het resultaat was er naar. Een zoveelste geniale vondst van Johan – als iemand onderhand een standbeeld voor de KSU en Domstad-panden verdient dan is hij het – droeg hier enorm aan bij: starten en eindigen met muziek. Jembé en zang. Iederéén deed mee. En er werd hier zelfs bij gedanst – en dat is héél bijzonder hier. Kortom: je voelde gisterenmiddag van twee tot zes een energy-boost over de PGSD-campus gaan. Mooi, mooi, mooi. Hopelijk vandaag – donderdag, de laatste dag van deze driedaagse workshop – een net zo energiek slot.

Hoewel het inmiddels goed aantoonbaar is dat onze investeringen zichtbaar resultaat hebben, blijft het goed om te relativeren: het gaat, wanneer je kijkt naar de hele regio, om een beperkt aantal scholen, studenten en docenten. De “druppel-gloeiende plaat” vergelijking blijft opgaan. Maar… er gebeurt zeker iets en dat is ook duidelijk bij een groeiend aantal mensen doorgedrongen: tijdens de vele “bobo”-bezoekjes van afgelopen week is het duidelijk dat ook alle bestuurders hier graag zien dat deze gezamenlijke inspanning gecontinueerd worden. En wat het mooist resultaat is van deze gesprekken: het is hen ook duidelijk dat het eigenaarschap van mogelijke vervolgstappen hier zal liggen en niet in Utrecht. Zij zullen ook voorop gaan in de fondsenwerving.

Tot slot (voor dit moment): Laten we met z’n allen hopen en (wie daar aan doet) bidden dat de motor van de aarde een beetje genadig is voor Banda en dat een nieuwe ramp hier voorlopig uitblijft – op z’n minst tot de tijd dat de registratiesystemen wel behoorlijk functioneren…